środa, 31 sierpnia 2016

Kolejne książki w biblioteczce

W poprzednim wpisie zaprezentowałem zdjęcie trzech książek, które w ciągu wakacji zasiliły moją biblioteczkę.
Są to:
"Mennica olkuska 1579 - 1601" J. Reymana;
"Najnowsze badania nad numizmatyką i sfragistyką Pomorza Zachodniego. Materiały z konferencji 50 lat Działu Numizmatycznego Muzeum Narodowego w Szczecinie" pod redakcją Genowefy Horoszko;
oraz
"Gabinet pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci" autorstwa Genowefy Horoszko, Mieszka Pawłowskiego i Agnieszki Pawłowskiej;

wtorek, 30 sierpnia 2016

Podsumowanie wakacji

Koniec wakacji tuż tuż, a przez cały ich okres w zasadzie nie pisałem, więc czas się chyba wytłumaczyć...

Otóż przez ostatnie dwa miesiące uczestniczyłem w wykopaliskach archeologicznych. Stąd kiepski dostęp do internetu, ale... Te dwa miesiące nie upłynęły bez numizmatyki!

Poznałem nowych ludzi (w tym szereg numizmatyków), udało mi się zwiedzić Szczecin wraz z jego muzeami i fantastyczną wystawą numizmatyczną (zdjęcia są dostępne tu). Poza tym zyskałem sporo nowej wiedzy, która przyda się też na blogu!

niedziela, 28 sierpnia 2016

Ciekawy wyrób barbarzyński

By lepiej poznać bohatera naszego wpisu cofnijmy się najpierw w czasie. Jest przełom II i III w. ne. Z terenów dzisiejszej Polski północnej i wschodniej w kierunku Nadczarnomorza udają się Goci. W III i IV w ostatecznie osiedlają się na terenie dzisiejszej Ukrainy środkowej i południowej i na terenach z nią graniczących. Od nazwy jednego ze stanowisk tej kultury na Ukrainie nazywa się dzisiaj tę część Gotów jako przedstawicieli kultury czerniachowskiej.
Goci prowadzą żywe stosunki z ościennymi państwami. Są to stosunki handlowe, ale nie tylko. Często to wojownicze plemię udaje się również na wyprawy łupieżcze, nierzadko w granice Imperium Romanum. Dzięki temu, Goci zyskują bogactwo oraz spore ilości monet brązowych, srebrnych i złotych. 
W ich społeczeństwie jednak moneta rzymska odgrywa różną rolę. Niewątpliwie jest wykorzystywana również jako środek płatniczy, ale ponadto jako surowiec oraz półprodukt do tworzenia biżuterii, amuletów etc.
Goci wytwarzają też zresztą własne naśladownictwa tych monet, co znamienne w przypadku monet złotych bądź pozłacanych, w każdym przypadku z dziurką (monety srebrne i brązowe przeważnie występują bez dziurek, co może wskazywać na inne ich przeznaczenie, np bezpośredni obrót pieniężny, gdy monety złote miałyby znaczenie bardziej prestiżowe niż gospodarcze).

I tak oto możemy przejść do bohatera dzisiejszego wpisu:
Fot. B. Solarewicz

Fot. B. Solarewicz

Jest to denar Aleksandra Sewera, następcy Elagabala (Heliogabala) panującego w latach 222-235 n.e a więc właśnie w okresie, gdy Goci wywędrowali na Ukrainę. 
Denar, na co warto zwrócić uwagę opisany został na aukcji jako denar subaeratus, co jest w tym przypadku nadużyciem. Rdzawe plamy widoczne na awersie i rewersie są bowiem raczej wynikiem korozji powierzchniowej krążka, na co wskazuje również przekrój dziurki spatynowany jak na dobre srebro przystało. 

Ale wracając do tematu, przyjrzyjmy się lepiej. Z jednej strony widzimy - wspomnianą już - dziurkę. Co bardzo charakterystyczne - jest ona usytuowana bezpośrednio nad głową cesarza, tak, by po założeniu np na szyję głowa cesarza była zwrócona w "naturalnej" pozycji, bez żadnych przkręceń.

Oprócz tego w dolnej części widzimy wydłużenie i jakoweś bruzdy po stronie awersu. Jest to efekt wyklepania wtórnego tego krążka czymś na kształt młotka. W ten sposób wydłużono samą monetę i stworzono na niej element ozdobny. W ten sposób powstała...zawieszka! Bo tak właśnie należy to zakwalifikować. Kto wie, może jakiś wojownik, bądź jakaś Gotka nosili go z dumą jako oznake prestiżu i stanu społecznego? A może z jakiegoś jeszcze innego powodu? Tego już się niestety nie dowiemy.

Warto jednak zwrócić uwagę na kunszt wykonania. Dziurka jest przewiercona wręcz idealnie, podobnie "wyklepanie" zachwyca kunsztem jakże typowym dla gockiego złotnictwa znanego z wysokiego poziomu artystycznego.

Czas więc na słów kilka o samej monecie. Jest to denar wybity w latach 233-235 przedstawiający cesarza z legendą IMP(eratoris) C(aesar) M(arcus) AVR(elius) SEV(erus) ALEXAND(er) AVG(ustus) na awersie i Annonę z legendą ANNONA AVG na rewersie.

RIC 135